taus makhacheva

Het Fries Museum presenteerde t/m 6 maart 2022 Taus Makhacheva: It’s possible to raise the ceiling a bit*. In objecten, films en installaties reflecteert Makhacheva (Moskou, 1983) op rituelen, vieringen en het ongewone in het alledaagse, met speelse en humoristische ondertonen. Vrijwel alle werken zijn voor het eerst in Nederland te zien. De uitgebreide solotentoonstelling, gecureerd door Hanne Hagenaars, verkent de tradities van geschiedschrijving en heersende culturele conventies.

multimediaal circus
Hoogtepunt van de tentoonstelling was het werk Charivari (2019), dat voor het eerst in Nederland te zien was. De installatie manifesteert een verstild circus, met trapezes en kostuums van performers. De titel van het werk verwijst naar de openingsact waarbij clowns, acrobaten en andere artiesten gelijktijdig de piste betreden om hun kunsten te vertonen. De installatie is een mix van sculpturen, geluid en absurdistische verhalen, te beluisteren in het Nederlands, Russisch, Engels en Fries. Makhacheva: 'Als kind hield ik van het circus, ik droomde er zelfs van om een clown te worden. In het circus, in tegenstelling tot andere culturele locaties, was het in de Sovjettijd mogelijk om grapjes te maken, er was een soort vrijheid van meningsuiting. En ik hou van werken waarin serieuze vragen worden gesteld of ernstige zorgen en angsten worden besproken. We leven in turbulente tijden. (...) Men moet vasthouden aan zijn stijve schaal en versteende oude waarden of flexibel worden. In de Kaukasus lijkt het mij dat het concept van flexibiliteit op twee manieren wordt waargenomen. Aan de ene kant is deze samenleving erg flexibel, maar aan de andere kant is ze bang voor bepaalde vormen van flexibiliteit, bang dat ze haar identiteit, die versteend is, kunnen vernietigen.'

types du caucase
Types Du Caucase is een verzameling van antieke 19de-eeuwse Russische ansichtkaarten. Ze zijn nu voor het eerst in Nederland te zien in Taus Makhacheva's solotentoonstelling. De ansichtkaarten laten de bewoners van de Kaukasus zien als een vreemd en exotisch volkje. Dit heeft met de werkelijkheid weinig te maken: het zijn allen ‘fotogenieke’ groepjes uit verschillende stammen, nationaliteiten, etnische groepen, families of beroepen. Deze exotisering is typerend voor die tijd. Makhacheva zet met de kaarten kanttekeningen bij o.a. de constructie van ‘De Ander’ en het verschil tussen het geknutselde collectieve geheugen en de werkelijkheid.

Foto door Natalia Pokrovskaya

aerostatic experience
Een andere intrigerende installatie kwam voort uit het verhaal van de heteluchtballon Le Flesselles, die op 19 januari 1784 een vlucht maakte door Lyon. Geïnspireerd door lessen kostuumontwerp aan het Lycée La Martinière Diderot in Lyon, produceerde Taus Makhacheva een metaforische replica van de heteluchtballon. In het werk combineert Makhacheva technieken uit de kleermakerij met materialen uit verschillende tijdperken, zoals de hoepelrok. De ballon vertelt de geschiedenis van technologie en mode, van gereedschappen en het lichaam.