Het oorijzer was oorspronkelijk een smalle, onopvallende ijzeren draad waarmee dames de ondermuts vastklemden. Daaroverheen werd de bovenmuts gedragen.
Maar met de groei van de welvaart groeiden ook de oorijzers. Het werden sieraden.
In de 19de eeuw werd het zelfs een statussymbool waarmee rijke boerinnen elkaar probeerden te overtreffen. Buitenlanders keken hun ogen uit: in Nederland liepen dienstboden rond met een gouden helm op hun hoofd! Oorijzers waren meestal van van goud of zilver, maar ook wel van verguld koper of zilver. Onder de kanten muts was het verschil amper zichtbaar.
Aan de zijkanten zijn de oorijzers versierd met knoppen die volgens de mode werden vormgegeven, bijvoorbeeld als bloemen.