een greep uit de collectie

van het fries museum
een greep uit de collectie

rijks planetarium te franeker

In Franeker bevindt zich het oudste werkende planetarium ter wereld. Het is gebouwd in 1780 door Eise Eisinga. Eisinga was een eenvoudige wolkammer, maar daarnaast hoogbegaafd en zeer geïnteresseerd in wiskunde en sterrenkunde.

Eisinga bouwde aan het plafond in zijn woonkamer een model van het zonnestelsel, met draaiende onderdelen. Op deze prent is het zonnestelsel afgebeeld, met de stand van de sterren op dat moment, 25 maart 1820 om half acht in de ochtend.

afbeelding
afbeelding

Vanuit zijn bedstee achterin de kamer kon Eisinga naar de sterren turen. De slingerklok waarmee het raderwerk werd bestuurd, hing in de bedstee, tot ergernis van zijn vrouw.

In de handleiding voor zijn zonen schreef hij: ‘als gij nu volgens deese beschrijving het werktuig onderhoudt, kan het […] met zeer weinig moeite en kosten gangbaar blijven tot een lengte van jaren, ja van geslacht tot geslacht’

En inderdaad: het werkt nog steeds!

© Fries Museum - alle rechten voorbehouden disclaimer privacybeleid