In de tentoonstelling Escher op reis laat het Fries Museum een bijzondere bruikleen uit een privécollectie zien. Het gaat om een carbonpapier dat M.C. Escher gebruikte om zijn voorstellingen over te zetten op steen of hout, waaronder zijn bekende Dag en Nacht(1938). Het carbonpapier is een van de objecten in de tentoonstelling – naast diverse houtblokken en een lithosteen – die goed laat zien hoe de Friese graficus zijn prenten maakte. De tentoonstelling loopt van 28 april tot en met 28 oktober 2018.

Het carbonpapier is veelzeggend voor de werkwijze van Maurits Cornelis Escher. Als efficiënt drukker gebruikte hij het papier meerdere keren voor verschillende prenten. Hij schreef: ‘Een graficus heeft in wezen iets van een troubadour; hij zingt en herhaalt in iedere afdruk, die hij van eenzelfde houtblok, koperplaat of lithografische steen maakt, steeds opnieuw hetzelfde lied.’ Sommige prenten drukte hij enkele keren af, van andere bestaan honderden afdrukken. Met het tentoonstellen van het carbonpapier brengt het Fries Museum de bezoeker dichter bij de kunstenaar en diens creatieve proces.

dag en nacht

In een wirwar van lijnen zijn op het carbonpapier nog details te herkennen van het beroemde Dag en Nacht. De prent is gedrukt met behulp van twee houtblokken, een voor de grijze en een voor de zwarte gedeelten. Escher drukte zijn houtsneden zelf. Daarbij maakte hij gebruik van Japans papier en een benen lepeltje, waarmee hij de inkt van het houtblok op het papier drukte. Door het wrijven met de bolle kant van de lepel zijn de verschillende afdrukken die hij van Dag en Nacht maakte nooit helemaal identiek.

druktechnieken

Gedurende zijn kunstenaarschap experimenteerde Escher met verschillende druktechnieken. Hij begon met linosneden en maakte kennis met de etstechniek. Op de School voor Bouwkunde en Sierende Kunsten leerde hij houtsneden te maken, zijn favoriete druktechniek. Vanaf 1929 maakte Escher steeds vaker litho’s, waarbij met een vet krijt op steen werd getekend. Ook maakte de kunstenaar nog een uitstapje naar de mezzotint, maar deze techniek bleek te tijdrovend. Bovendien was de plaat die gebruikt werd voor het afdrukken erg slijtgevoelig en waren grote oplagen daardoor niet mogelijk.

escher op reis

Escher op reis maakt de ontwikkeling van M.C. Escher als beeldend kunstenaar voelbaar. Een belangrijke rol is weggelegd voor de invloed van de locaties waar hij tijdens zijn leven verbleef. Aan de hand van meer dan tachtig originele werken, circa twintig tekeningen, brieven, fotomateriaal en persoonlijke voorwerpen, treden bezoekers in de voetsporen van M.C. Escher. Het innovatieve tentoonstellingsontwerp van XPEX Amsterdam versterkt de beleving van Eschers leven en werk.

De tentoonstelling ‘Escher op reis’ wordt mede mogelijk gemaakt door hoofdsponsor ING, het Blockbusterfonds, het Mondriaan Fonds, de Gemeente Leeuwarden, St. Anthony Gasthuis, De Haan Advocaten & Notarissen, Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad van Europa 2018, Aegon, Provinsje Fryslân en de BankGiro Loterij.

Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Ir. Abe Bonnema Stichting, de Provincie Fryslân, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas, de BankGiro Loterij en Aegon.