Van 13 februari t/m 18 juli 2021 presenteert het Fries Museum een grote tentoonstelling over borduren in de mode. Haute Bordure laat kleding en accessoires zien die in Nederland zijn gemaakt of gedragen vanaf de 17de eeuw tot nu. Voor het eerst ontstaat een duidelijk beeld van de rol die handgemaakt borduurwerk, de bewerking van textiel met naald en draad, inneemt in de Nederlandse modegeschiedenis. In de tentoonstelling laat het Fries Museum zien hoe borduurwerk werd en wordt gebruikt om mee te pronken: van fluwelen, met gouddraad versierde schoenen uit 1620 tot een rijk gedecoreerde japon van Koningin Máxima.
Bezoekers ontdekken de rijkdom die met borduurwerk gepaard gaat, met luxe materialen als gouddraad, zoetwaterparels en zijde, maar ook het vakmanschap en de honderden uren die soms nodig zijn om een kledingstuk te decoreren. Met borduurwerk laat de drager zien bij een groep te horen óf zich juist te onderscheiden. Bovendien speelt fijn, wit borduurwerk een grote rol bij belangrijke levensmomenten als geboorte, doop en huwelijk. Maar bovenal vormt borduurwerk een belangrijk onderdeel van de laatste mode waar vrouwen én mannen al eeuwenlang mee gezien willen worden.
veelheid aan technieken
De tentoonstelling laat het ambacht van borduurkunst zien en zoomt in op trends door de jaren heen. Er bestaan honderden verschillende borduursteken en -technieken, van de kettingsteek tot de steelsteek en van Bargello tot Zaans stikwerk. De veelheid aan technieken maakt borduurwerk een arbeidsintensieve kunst, waar liefhebbers en professionals vele uren in steken. Verfraaide handschoenen, mutsen, buidels, muiltjes, waaiers, kroplappen en kousenbanden illustreren dat met de nodige liefde, aandacht en fantasie van elk denkbaar accessoire een pronkstuk kan worden gemaakt.
van alle tijden
Hoewel borduurwerk nooit uit de mode is geraakt, is er een hernieuwde belangstelling voor het eeuwenoude ambacht bij de grote modehuizen. Viktor & Rolf brengen zelfs een heuse ode aan borduurwerk met een avondjurk uit hun eerste haute couture collectie. Onderdeel van de jurk is een borduurring, bedoeld om de stof tijdens het borduren op spanning te houden. Met de omlijsting leggen de ontwerpers nog meer nadruk op de handgeborduurde details. Ook in het straatbeeld zien we geborduurde kleding en accessoires terug als reactie op de onpersoonlijke massaconfectie. Deze herleving bewijst dat borduurwerk meer is dan alleen decoratie: het laat zien wie je bent of wilt zijn.
mix van oud en nieuw
Verspreid over zes zalen zijn bijna 150 historische en eigentijdse stukken te zien. De unieke eigen collectie wordt verrijkt met vele historische en eigentijdse stukken van Rijksmuseum Amsterdam (Amsterdam), Koninklijk Huisarchief en Koninklijke Verzamelingen (Den Haag), Amsterdam Museum (Amsterdam), Centraal Museum (Utrecht), Groninger Museum (Groningen), Kunstmuseum Den Haag (Den Haag), Zeeuws Museum (Middelburg), Zuiderzeemuseum (Enkhuizen), Museum Rotterdam (Rotterdam) en diverse hedendaagse ontwerpers. Het tentoonstellingsontwerp is in handen van Paul Toornend en de grafische vormgeving wordt verzorgd door Michaël Snitker.
zelf aan de slag
Bij de tentoonstelling organiseert het Fries Museum een uitgebreid activiteitenprogramma. Zo kan iedereen, van beginner tot expert, aanschuiven bij de interactieve borduurinstallatie van kunstenaar Floor Nijdeken in de hal van het museum. Er ontstaat een gezamenlijk borduurwerk waaraan iedereen een steekje bij kan dragen. Daarnaast wordt in samenwerking met Crafts Council Nederland een aantal masterclasses borduurkunst georganiseerd, geschikt voor liefhebbers van textiel, mode en ambacht met enige borduurervaring. Meer activiteiten zijn binnenkort te vinden op de website van het museum.
publicatie
Bij Haute Bordure verschijnt de gelijknamige publicatie met bijdragen van Eveline Holsappel en Anne-Marie Segeren, onder eindredactie van Karin Gaillard en uitgegeven door Uitgeverij Waanders & de Kunst. Het boek gaat in op vier eeuwen borduurwerk; makers en dragers, gebruikte materialen en technieken, inspiratiebronnen en symboliek. Detailopnamen tonen het grote vakmanschap dat nodig is voor de uitvoering van de vele minutieuze steken die met het blote oog nauwelijks te zien zijn. Het boek is voor € 24,95 verkrijgbaar bij de museumwinkel. Daar zijn bovendien alle benodigdheden te vinden om thuis met naald en draad aan de slag te gaan. Binnenkort zal de publicatie ook verkocht worden in de webshop van het Fries Museum via friesmuseum.nl/webshop, die aanstaande maandag opent. In de webshop zijn ook andere boeken te koop die bij grote tentoonstellingen verschenen zijn.
De tentoonstelling Haute Bordure wordt mede mogelijk gemaakt door Prins Bernhard Cultuurfonds en Margarethe Petronella Fonds, VSBfonds en Fonds 21. Enkele langdurige bruiklenen zijn afkomstig uit de collecties van de Ottema-Kingma Stichting en het Koninklijk Fries Genootschap. Enkele van de getoonde stukken zijn gerestaureerd met steun van Wassenbergh-Clarijs Fontein Stichting.
Het Fries Museum maakt deel uit van het samenwerkingsnetwerk van Modemuze. De samenwerking tussen partijen richt zich op kennisuitwisseling via modemuze.nl en het ter beschikking stellen van sieraden-, mode-, kostuum- en streekdrachtcollecties in Nederland en België.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Ir. Abe Bonnema Stichting, de Provincie Fryslân, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas en de BankGiro Loterij.