Het Fries Museum heeft een topstuk uit Friese bodem verworven. Het gaat om een unieke vergulde Domburgfibula uit de zevende eeuw, versierd in Scandinavische stijl. De fibula werd eerder dit jaar gevonden in de omgeving van het Friese Swichum door detectorzoeker Robbert Velt. Met steun van de vrienden van het Fries Museum en de Hofsteestichting kon de mantelspeld worden verworven.
Vergulde domburgfibula met dierkop- en vlechtbandversiering, Swichum, 600 - 700 na Chr., verguld zilver, Collectie Fries Museum | verworven met steun van de Vrienden van het Fries Museum en de Hofsteestichting.
‘De vondst van zijn leven’, zo noemt Velt de vondst van de vergulde fibula. Op zondag 17 mei 2020 deed Robbert de bijzondere ontdekking in de omgeving van Swichum met zijn metaaldetector. Het is niet ongebruikelijk dat detectorzoekers artefacten vinden uit de vroege middeleeuwen in de Friese bodem, maar dit exemplaar is uniek. Het is daarom dat het Fries Museum de mantelspeld heeft verworven.
Uit onderzoek is gebleken dat het zou gaan om een Domburgfibula. Domburgfibula’s komen vooral voor in het Nederlandse kustgebied en het centrale rivierengebied in de zesde en zevende eeuw. Deze fibula is echter uniek in verschillende opzichten. Zo is de speld met 11,3 centimeter bijna twee keer zo groot als de gemiddelde Domburgfibula. Ook is de fibula gemaakt van verguld zilver waar ze normaal gesproken van brons worden gemaakt. Het meest bijzondere is de decoratie. De fibula is gedecoreerd met twee dierkoppen. Mogelijk gaat het om de raven Huginn en Munnin, twee hulpdieren van de Noordse god Odin. Daarnaast zijn er vlechtbandmotieven te zien die nog nooit eerder zijn aangetroffen op deze spelden. Op basis van de decoratie kan de speld gedateerd worden in de zevende eeuw. De uitvoering wijst op productie in Nederland.
Diana Spiekhout, conservator van het Fries Museum, is ontzettend blij dat het museum de verwerving heeft kunnen doen. “Luxegoederen, zoals deze fibula, zijn niet alleen mooi om te zien, maar ze helpen ook om de samenleving van die tijd te reconstrueren. Ze werden gebruikt door de (supra)regionale elite: de ‘koningen’ en hun familie. Zij gebruikten de mooiste voorwerpen om zelf mee te pronken, of gaven de iets minder luxe voorwerpen aan de lokale elite om haar trouw mee te winnen. Daarnaast werden dergelijke goederen geschonken aan bevriende koninklijke families als relatiegeschenken. Deze speld leert ons ook iets over de culturele oriëntatie van de vroegmiddeleeuwse Nederlandse kustbewoners. Hoewel de vorm van de speld typisch Fries is, is deze fibula veel groter dan de gebruikelijke van dit type en is de versiering en vormentaal in Scandinavische stijl vervaardigd. Dat kopieerden de Friezen op hun spelden.”
Met de fibula heeft het Fries Museum een uniek topstuk in zijn collectie. “Dit soort objecten zijn van onschatbare wetenschappelijke waarde. Ze worden zelden gevonden. Deze speld is ook nog eens volledig uniek in zijn soort. Het is daarmee één van de archeologische topstukken uit Friese bodem. Niet alleen is het een topstuk van Friesland, maar ook van Nederland.” aldus Spiekhout. Wanneer de fibula te zien zal zijn voor het publiek, is nog onbekend.
vrienden van het fries museum
Dankzij de vrienden van het Fries Museum en de Hofsteestichting is dit sleutelstuk uit de Friese archeologie veiliggesteld. Met de grootste provinciale collectie van Nederland beheert het museum een schatkamer voor komende generaties. Voor slechts vijf euro per maand steunt u het museum bij het realiseren van aankopen en projecten. Kijk hier voor meer informatie.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Ir. Abe Bonnema Stichting, de Provincie Fryslân, het Samenwerkingsverband Noord-Nederland, EZ/Kompas en de BankGiro Loterij.