Vanwege de landelijke lockdown moest het Fries Museum dit weekend eerder dan gepland afscheid nemen van de tentoonstelling Icons: topstukken uit de National Portrait Gallery. Met een beoordeling van een 8,7 is Icons de best gewaardeerde tentoonstelling van het museum tot nu toe. Er waren portretten te zien van wereldberoemde iconen als Koningin Elizabeth, William Shakespeare, Audrey Hepburn, The Beatles en de schrijverszussen Brönte. De tentoonstelling zou nog tot en met 9 januari duren, voordat deze doorreist naar de Australische National Portrait Gallery in Canberra. Bezoekers die reeds een ticket gekocht hadden, krijgen hun geld terug. Online blijft de tentoonstelling beschikbaar via icons.friesmuseum.nl
Door de beperkte capaciteit en kortere duur kon Icons rekenen op zo’n 40.000 bezoekers. Van de bezoekers kwam 23% uit Friesland, 75% uit rest van Nederland en 2% uit het buitenland. Het hoge rapportcijfer van een 8,7 – toebedeeld door het hoogste aantal respondenten ooit – werd ondersteund met enthousiaste reacties. Zo liet een bezoeker weten: ‘Schitterende presentatie van de werken en weldoordachte mix van kunst uit de National Portrait Gallery en het Fries Museum. Mix van klassiek en modern werk plus interessante en informatieve audiotour. We hebben echt genoten! Dank.’ Ook de pers had oog voor Icons, met 222 artikelen met een gemiddelde mediawaarde van € 633.000. De Volkskrant gaf vier sterren aan de ‘bijzonder mooi ingerichte presentatie’ en stelde dat ‘zeker twee dozijn werken uit de National Portrait Gallery in Londen elk op zich de reis naar Leeuwarden al waard zijn’.
onderwijs
Icons werd goed bezocht door het primair onderwijs in Leeuwarden. De beeldende gastles, die een museumdocent na afloop van het museumbezoek op school gaf, oogstte veel waardering en inspireerde leerkrachten om door te gaan met het maken van portretkunst. Ook vanuit het voortgezet onderwijs was er belangstelling, met name van examengroepen die konden oefenen met beeldbeschouwing tijdens een speciale rondleiding. Een heel bijzondere pilot vond plaats met jongeren met een extra ondersteuningsbehoefte van het Matrix Lyceum in Drachten. Zij brachten in totaal negen bezoeken aan de tentoonstelling en maakten daarbij beeldend werk in het museumatelier. Onderzoekers van de opleiding Vaktherapie van NHL Stenden Hogeschool keken mee of de combinatie van beeldbeschouwing en beeldend werken een verandering teweegbracht. Zij zagen dat de jongeren meer en meer gingen meer samenwerken, vrijer vormgaven in hun beeldende uitingen en beter konden uitleggen wat ze ervan vonden. MBO-studenten bezochten Icons vooral vanuit burgerschap. In gesprekken over de uiteenlopende achtergronden van de geportretteerden, formuleerden zij ideeën over het begrip ‘identiteit’ vanuit gender, politiek, liefde, roem en zelfbeeld. HBO-studenten van docentenopleidingen als pabo en beeldende kunst en vormgeving kregen de kans op het museum te bevragen over de totstandkoming van onderwijsprogramma’s bij Icons.
activiteiten
Bij de tentoonstelling organiseerde het museum tal van laagdrempelige activiteiten voor uiteenlopende doelgroepen. Zo werd Museummetgezel gelanceerd tijdens de Week van de Eenzaamheid. Op die manier konden bezoekers zonder museummaatje toch samen van de tentoonstelling genieten tijdens verrassende ontmoetingen met andere deelnemers. Het museum organiseerde voor het eerst rondleidingen speciaal voor mensen met een visuele en auditieve beperking. Op prikkelarme momenten waren er tevens rondleidingen voor mensen met dementie. Cliënten van zorginstelling Kwadrant bezochten de tentoonstelling, evenals een groep nieuwe Nederlanders in samenwerking met Vluchtelingenwerk Leeuwarden. Verder vond op Roze Zaterdag tweemaal een uitverkochte LHBTIQ+ rondleiding plaats en stelde Slieker Film een veelzijdig filmprogramma samen rondom iconen uit de tentoonstelling. Tijdens de opening en in de herfstvakantie kon jong en oud zich laten portretteren door fotografen Vida en Amir. Daarnaast werden er diverse (familie)workshops en lezingen georganiseerd.
uniek
Dankzij een grote renovatie van de befaamde National Portrait Gallery in Londen was de uitmuntende collectie (zelf)portretten voor een keer in Nederland te zien. Verspreid over zes zalen, vormgegeven door Karen Polder, liet het Fries Museum zo’n honderd meesterwerken zien van buitengewone kunstenaars wereldwijd; van Peter Paul Rubens en Anthony van Dyck tot Andy Warhol en Marlene Dumas. De diversiteit en sociale functie van de portretkunst werden blootgelegd aan de hand van de thema’s macht, roem, identiteit, zelfportret, vernieuwing en liefde & verlies. De tentoonstelling werd aangevuld met diverse werken uit de verzameling van het Fries Museum. Zo was er een werk te zien van Natasja Kensmil, dat zij maakte in opdracht van het museum, naar aanleiding van een groepsportret van Friese stadhouders en hun bedienden uit de eigen collectie. In een podcast met NOS-presentator Simone Weimans vertelde Kensmil meer over haar maakproces en drijfveren. Ook twee andere aankopen werden in Icons tentoongesteld, zoals een ets van Rembrandt van Jan Cornelis Sylvius, de aangetrouwde neef van Rembrandts vrouw Saskia, en een portret van Anna van Hannover, prinses van Oranje, geschilderd door Bernardus Accama. Bij de tentoonstelling verscheen een catalogus, een gratis tekenboekje voor jong en oud en een audiotour, ingesproken door schrijver, programmamaker en politicoloog Splinter Chabot. In de audiotour nam Chabot bezoekers mee langs veertien levensverhalen van voorvechters en rebellen uit de tentoonstelling.
opvolger à la campagne
Terwijl de topstukken uit de National Portrait Gallery doorreizen naar Australië, worden publiekslievelingen en onontdekte schatten uit de gerenommeerde collectie van Museum Boijmans Van Beuningen klaargemaakt voor vertrek naar Leeuwarden. Vanaf 19 februari tot en met 17 juli 2022 hoopt het Fries Museum een grote tentoonstelling te presenteren over de invloed van het Franse licht in de 19de-eeuwse schilderkunst. In À la campagne: het Franse licht van Maris tot Monet wordt een reis gemaakt langs de artistieke ontwikkeling van de ‘Franse blik’ op het landschap – van de school van Barbizon tot het (post)impressionisme. Dankzij de renovatie en vernieuwing van Museum Boijmans Van Beuningen komen zo’n negentig schilderijen en werken op papier van topkunstenaars als Cézanne, Monet, Pissarro, Gauguin, Maris, Van Gogh, Sisley, Boudin en Weissenbruch eenmalig samen in Leeuwarden.
De tentoonstelling Icons: topstukken uit de National Portrait Gallery wordt georganiseerd door de National Portrait Gallery, Londen en het Fries Museum.
Icons wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Fryslân, Gemeente Leeuwarden, Blockbusterfonds, BankGiro Loterij, Wassenbergh-Clarijs-Fonteinstichting, Meindersma Sybenga Stichting, Old Burger Weeshuis, Leeuwarder Ondernemersfonds en Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Leeuwarden, de BankGiro Loterij en de Ir. Abe Bonnema Stichting.