Het Fries Museum heeft het werk Winter in Friesland (ca. 1876) aangekocht van de in Leeuwarden geboren kunstenaar Christoffel Bisschop. Het schilderij wordt komend jaar gepresenteerd in de tentoonstelling Christoffel Bisschop: verlangen naar vroeger. Van 17 juni 2023 t/m 7 januari 2024 duikt het Fries Museum in het persoonlijke leven en de kunst van Christoffel Bisschop (1828-1904) en zijn Engelse echtgenote Kate Bisschop-Swift (1834-1928). Ook hun inspiratiebronnen en de imposante villa Frisia komen aan bod, evenals de koninklijke kringen waarin zij zich begaven en het Haagse kunstenaarsgenootschap Pulchri Studio. De tentoonstelling laat zien hoe de Friese kunstenaar het verleden aangrijpt als inspiratie voor het heden. In het bijzonder raakt Christoffel Bisschop gefascineerd door het kleurrijke stadje Hindeloopen.
Winter in Friesland
Rond 1876 schildert Christoffel een van zijn meest iconische werken: Winter in Friesland. Het schilderij is door het Fries Museum aangekocht met steun van de Vrienden van het Fries Museum. Het werk toont een jong Hindelooper paar, geduldig wachtend op het slijpen van de schaatsen zodat het stel eindelijk het ijs op kan gaan. Christoffel exposeerde het werk eerst in Londen en vervolgens Parijs. Het was direct een publiekslieveling, er verschenen dan ook vele reproducties van het werk. De kunstenaar werd door tijdgenoten een ‘gevaarlijke buur’ genoemd: zijn kleurrijke taferelen deden schilderijen rondom hem verbleken.
Vergeten schilders
Naast verstilde Hindelooper interieurs schilderde Christoffel Bisschop ook graag mijmerende vrouwen voor een venster en Bijbellezende vrouwen. Allen met een zweem van vroeger. Christoffel kreeg al snel de bijnaam ‘schilder van het schitterend effect’ vanwege zijn krachtige kleurgebruik en schitterende lichteffecten. Ook Kate had zich als succesvolle kunstenares ontwikkeld. Al in haar geboorteplaats Londen timmerde zij hard aan de weg. Nadat ze in 1869 trouwt met Christoffel en in Den Haag gaat samenwonen, weet Kate als eerste vrouw werkend lid te worden van het Haagse kunstenaarsgenootschap Pulchri Studio. Kate specialiseerde zich in eenvoudige interieurs met moeders en jonge kinderen. Hoe populair de kunstenaars in hun tijd ook waren, tegenwoordig zijn ze bij het grote publiek vergeten. Daar brengt het Fries Museum met deze grote tentoonstelling verandering in.
Hang naar het verleden
Naast hun werkzaamheden als kunstenaars, waren Christoffel en Kate fanatieke verzamelaars van antieke voorwerpen. Die verwerkten zij zowel in hun kunst als in hun interieur, in hun huis ‘villa Frisia’ in Scheveningen. Vooral de bonte Hindelooper stijl trekt Christoffels aandacht. Vanaf de 17de eeuw brengen Hindelooper kapiteins luxegoederen als Chinees en Japans porselein en sits uit India mee naar Friesland. Hindelooper vrouwen lieten dit kleurige katoen rijkelijk terugkomen in hun interieur en kleding. Aan het einde van de 18de eeuw neemt de welvaart in Hindeloopen echter af, waardoor vrouwen in de kenmerkende streekdracht langzaam maar zeker uit het straatbeeld verdwijnen. Toch laait de fascinatie voor het Friese stadje in de 19de eeuw op. Christoffel Bisschop vindt er zijn niche. Met zijn geënsceneerde interieurs herschept hij vervlogen tijden, waarmee hij erg succesvol is. In het buitenland komt de Hindelooper stijl zelfs symbool te staan voor de Nederlandse cultuur en in 1878 verovert de kleurrijke Hindelooper kamer de harten van de bezoekers van de Wereldtentoonstelling in Parijs.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Gemeente Leeuwarden, de VriendenLoterij en de Ir. Abe Bonnema Stichting.
christoffel bisschop
verlangen naar vroeger