mythe van het zwaard van grutte pier onder de loep

onderzoek
De experts van Historisch Bewijs; Robert van Langh, Martine Gosselink en Stephanie Archangel, zijn met onze conservator Diana Spiekhout in dit oer-Hollandse verhaal over een onbekendere periode uit de geschiedenis van Nederland gedoken. Onder andere Jeroen Punt van het Nationaal Militair Museum en experts van de Rijksuniversiteit Groningen bogen zich over het vraagstuk of het object echt uit de periode van Grutte Pier (circa 1480 - 1520) kan komen.

Speciaal voor Historisch Bewijs verliet het topstuk voor het eerst in zijn lange geschiedenis de Nederlandse bodem. In Oxford wordt het zwaard aan een baanbrekend neutronenonderzoek onderworpen. In het ISIS Neutron and Muon laboratory van het Rutherford Appleton Laboratory vindt een analyse plaats met een IMAT imaging instrument. Dit instrument stuurt stralen van koude neutronen door het object. Vergelijkbaar met röntgenstralen maar in plaats van licht worden er koude neutronen gebruikt.

grutte pier
De Kimswerder boer Grutte Pier werd geboren als Pier Gerlofs Donia. De zestiende-eeuwse kroniekschrijver Peter van Thabor omschrijft hem -vrij vertaald uit het Middelnederlands- als “een grote zwarte man met grote ogen, een grote baard en eng om te zien”. Door zijn reusachtige gestalte en vermeende bovenmenselijke kracht kreeg hij de naam ‘Grutte (grote) Pier’. In 1515 brandt Piers boerderij in Kimswerd af, bij een plundertocht van Saksische huurlingen en Franekers. Samen met lotgenoten besloot Pier ten strijde te trekken tegen de Sakische overheersers en later tegen de Habsburgers. Ze richtten de bende Arumer Zwarte Hoop op. Pier werd aanvoerder van de ‘seinschipsluyden’ en ging hij, mogelijk samen met zijn zwaard, de strijd op de Zuiderzee aan. Voor de Friezen was hij een vrijheidsheld, voor de Hollanders een piraat.