Het Fries Museum in Leeuwarden heeft het eerste schilderij aangekocht waarop Christoffel Bisschop naar buiten treedt met een Hindelooper tafereel; het onderwerp waarmee hij doorbreekt. In een typisch Hindelooper interieur bestuderen twee vrouwen in Hindelooper kleding een grote bijbel. Het schilderij, verworven met steun van de Alma-Tadema Kring, is gekocht bij veilinghuis Hindman Auctions in Chicago en is vanaf morgen te zien in de tentoonstelling Christoffel & Kate Bisschop: Verlangen naar vroeger.
In september 1860 stuurde Christoffel Zondag te Hindeloopen naar de Tentoonstelling van Levende Meesters in Amsterdam. Zijn inzending was een daverend succes. Een recensent schreef: ‘De Hinlopensche meisjes van Bisschop overtreft al wat deze kunstenaar tot dus verre schonk, en verwezenlijkt de verwachting, die men van hem koesterde. Nooit zag men van hem zijne groote gave voor koloriet op die uitnemende wijze geuit.’ Het schilderij werd door de tentoonstellingsjury met goud bekroond en kreeg een plek in de gerenommeerde kunstverzameling van Jacob de Vos Jacobsz.
eigen stijl
Net zoals veel tijdgenoten begon Christoffel Bisschop zijn carrière met het schilderen van historiserende genretaferelen, geïnspireerd door 17de eeuwse meesters. Zijn werk werd goed ontvangen, maar heel onderscheidend was het niet. In 1860 reisde Christoffel naar het Friese plaatsje Hindeloopen, bekend vanwege zijn kleurrijke streekdracht en opvallende interieurs. Bewust was hij op zoek naar zijn eigen stijl. Op latere leeftijd vertelde hij hierover: ‘In Leeuwarden, waar ik woonde, kwam dikwijls een vrouwtje uit Hinlopen bij m’n moeder; om boodschappen. Nu, en die kwam dan in haar Hinlopensche kleeren; zoo de dorps-Friesche kleeren aan weet u; en toen kwam ik op ’t idee, dat dáár in Hinlopen wel eens iets typigs, echt-typigs kon zitten. En ik ging naar Hinlopen; huurde d’r zoo’n huisje om in te werken. En toen begon ik maar weet u. Na een tijdje kwam er een kunstkooper uit Petersburg en die zei “hap!” En nog een andere. En sedert dien heb ik m’n genre gevonden, weet u.’ Al snel maakte hij een schets van een breiend meisje in Hindelooper streekdracht, ook te zien in de tentoonstelling. Het paneeltje is zo vlot geschilderd dat Christoffel het waarschijnlijk bedoeld had voor eigen gebruik. Het schilderij Zondag te Hindeloopen is daarentegen erg fijntjes geschilderd, helemaal in lijn met zijn leermeesters en 17de eeuwse voorgangers. Het wekt dan ook geen verbazing dat het werk hoge ogen gooide op de Tentoonstelling van Levende Meesters.
publiekslieveling
In Hindeloopen deed Christoffel niet alleen inspiratie op, hij verzamelde er tal van kostuums, meubilair en snuisterijen. Met al dat moois kon Christoffel vanuit huis in alle rust een tafereel samenstellen. Zijn voorstellingen met figuren in Hindelooper en Friese kostuums werden publiekslievelingen op tentoonstellingen in binnen- en buitenland, waar zijn scènes uitgroeiden tot een aansprekend symbool voor de Nederlandse cultuur - met als gevolg dat men de aantrekkingskracht en naamsbekendheid van ‘het vergeten Friesche stadje’ voor een belangrijk deel aan Bisschop toeschrijft. Christoffels geromantiseerde beeld van het eenvoudige leven dat nog niet zo lang geleden verdwenen leek, wekte een verlangen op naar de goede oude tijd.
tentoonstelling
Na de tentoonstelling over de vergeten schilder Sir Lawrence Alma-Tadema in 2016-2017, introduceert het Fries Museum nu het echtpaar Bisschop. De 19de-eeuwse kunstenaars Christoffel en Kate Bisschop leefden in een tijd van industrialisatie en grote veranderingen, maar echt thuis voelden zij zich daarin niet. Liever richtten ze hun blik op de 17de eeuw. Met zijn nostalgische taferelen wekte Christoffel lang vervlogen tijden opnieuw tot leven. Geliefd waren zijn verstilde Hindelooper interieurs, vaak met lezende vrouwen, mijmerend bij het raam. Hij was een van de bestbetaalde kunstenaars van zijn tijd en zijn werk werd vergeleken met 17de-eeuwse meesters als Johannes Vermeer, Rembrandt en Pieter de Hooch. Zijn krachtige kleurgebruik en heldere lichteffecten bezorgden hem de bijnaam ‘schilder van het schitterend effect’. Ook Kate had zich als verdienstelijk kunstenaar ontwikkeld, met een voorliefde voor eenvoudige interieurs met moeders en jonge kinderen. Al in haar geboorteplaats Londen timmerde zij hard aan de weg en kreeg ze lovende kritieken. Nadat ze in 1869 met Christoffel trouwde en in Den Haag ging samenwonen, wist Kate als eerste vrouw werkend lid te worden van het Haagse kunstenaarsgenootschap Pulchri Studio. Ook begaf ze zich in koninklijke kringen, waar de ondernemende Kate haar eigen werk en dat van haar man slim onder de aandacht bracht. Meer over het kunstenaarsechtpaar is te lezen in de rijk geïllustreerde publicatie die nu verkrijgbaar is in de museumwinkel en webshop. In de podcast, te beluisteren via friesmuseum.nl/podcast, ontdek je alles over Kate. Hoe heeft zij zich als vrouwelijke kunstenaar in de 19de eeuw kunnen ontwikkelen en waarmee kreeg ze als schilder voet aan de grond in Nederland?
Deze aankoop is mogelijk gemaakt met steun van de Alma-Tadema Kring.
Deze tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt door de Gemeente Leeuwarden, het Frysk Blockbuster Fonds, Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting, Prins Bernhard Cultuurfonds op naam van Marten Orges Fonds, Leeuwarder Ondernemers Fonds, Stichting Ritske Boelema Gasthuis, Meindersma-Sybenga Stichting, Stichting Sint Anthony Gasthuis, Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis, Stichting Siebolt Foundation, Boelstra Olivier Stichting en Stichting Gifted Art.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door Windpark Fryslân, de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de VriendenLoterij, Ir. Abe Bonnema Stichting en de vrienden van het Fries Museum.