Van 17 juni 2023 t/m 7 januari 2024 presenteert het Fries Museum Christoffel & Kate Bisschop: Verlangen naar vroeger. In de tentoonstelling maak je kennis met hét powerkoppel van de 19de eeuw. Het museum haalt het ooit zo beroemde echtpaar terug uit de vergetelheid met een grote tentoonstelling, die laat zien hoe het verlangen naar vroeger het leven en werk van de kunstenaars bepaalde. De openingsdag met muziek en activiteiten is gratis, tickets zijn verkrijgbaar via friesmuseum.nl/tickets.
Op zaterdag 17 juni is de tentoonstelling gratis te bezoeken. Het Hindelooper koor Auke Wybesz verwelkomt bezoekers met Friese zeemansliederen. Ook kun je een gratis rondleiding volgen, je nagels laten lakken in Hindelooper schilderstijl naar ontwerp van Roosje Hindeloopen of je eigen papieren versie van een Leekstertak maken. Die dag opent ook de Ambassade van Hindeloopen in de hal en etalage van het museum. Hier maak je kennis met de cultuur, geschiedenis, tradities, taal, ambachten en bewoners van Hindeloopen. Op gezette tijden zijn er extra activiteiten te volgen bij de ambassade. De programmering komt tot stand in nauwe samenwerking met onder andere de bewoners van Hindeloopen en Roosje Hindeloopen.
Vergeten schilders
Na de tentoonstelling over de vergeten schilder Sir Lawrence Alma-Tadema in 2016-2017, introduceert het Fries Museum nu het echtpaar Bisschop bij het grote publiek. De 19de-eeuwse kunstenaars Christoffel en Kate Bisschop leefden in een tijd van industrialisatie en grote veranderingen, maar echt thuis voelden zij zich daarin niet. Liever richtten ze hun blik op de 17de eeuw. Met zijn nostalgische taferelen wekte Christoffel lang vervlogen tijden opnieuw tot leven. Geliefd waren zijn verstilde Hindelooper interieurs, vaak met lezende vrouwen, mijmerend bij het raam. Hij was een van de bestbetaalde kunstenaars van zijn tijd en zijn werk werd vergeleken met 17de-eeuwse meesters als Johannes Vermeer, Rembrandt en Pieter de Hooch. Zijn krachtige kleurgebruik en heldere lichteffecten bezorgden hem de bijnaam ‘schilder van het schitterend effect’. Ook Kate had zich als verdienstelijk kunstenaar ontwikkeld, met een voorliefde voor eenvoudige interieurs met moeders en jonge kinderen. Al in haar geboorteplaats Londen timmerde zij hard aan de weg en kreeg ze lovende kritieken. Nadat ze in 1869 met Christoffel trouwde en in Den Haag ging samenwonen, wist Kate als eerste vrouw werkend lid te worden van het Haagse kunstenaarsgenootschap Pulchri Studio. Ook begaf ze zich in koninklijke kringen, waar de ondernemende Kate haar eigen werk en dat van haar man slim onder de aandacht bracht.
Hang naar het verleden
Naast hun werkzaamheden als kunstenaars, waren Christoffel en Kate fanatieke verzamelaars van antieke voorwerpen. Die verwerkten zij zowel in hun kunst als in hun interieur, in hun villa ‘Frisia’ in Scheveningen. Vooral de bonte Hindelooper kleding en interieurs trokken Christoffels aandacht. Vanaf de 17de eeuw brachten Hindelooper kapiteins luxegoederen als Chinees en Japans porselein en sits uit India mee naar Friesland. Hindelooper vrouwen lieten dit kleurige katoen rijkelijk terugkomen in hun interieur en kleding. Aan het einde van de 18de eeuw nam de welvaart in Hindeloopen echter af, waardoor vrouwen in de kenmerkende streekdracht langzaam maar zeker uit het straatbeeld verdwenen. Toch laaide de fascinatie voor het Friese stadje in de 19de eeuw op. Christoffel Bisschop vond er zijn niche, zoals uitgebreid aan bod komt in de tentoonstelling. Met zijn geënsceneerde interieurs wist hij vervlogen tijden te herscheppen, waarmee hij erg succesvol was en bijdroeg aan de Hindeloopenhype. In het buitenland kwam de Hindelooper stijl zelfs symbool te staan voor de Nederlandse cultuur en in 1878 veroverde de Hindelooper kamer met levensechte poppen in streekdracht de harten van de bezoekers van de Wereldtentoonstelling in Parijs.
Tentoonstelling
In de tentoonstelling zijn bruiklenen te zien van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Amsterdam Museum, Rijksmuseum, Stedelijk Museum Amsterdam, Douwes Fine Art, Nederlands Openluchtmuseum, Paleis het Loo, Koninklijke Verzamelingen, Kunstmuseum Den Haag, Zuiderzeemuseum, Museum Gouda, Groninger Museum, Galerie Nieuw Schoten, Teylers Museum, Museum Hindeloopen, Slot Zuylen, Museum Boijmans Van Beuningen, Villa Vauban (Luxemburg), Gallerie degli Uffizi (Italië) en particuliere bruikleengevers die graag anoniem willen blijven. Het tentoonstellingsontwerp is in handen van Lies Willers, met grafische vormgeving door Paul Bomers. In de laatste ruimte van de tentoonstelling kunnen bezoekers zichzelf fotograferen in uiteenlopende kostuums, een hedendaagse knipoog naar Hindelooper streekdracht. De ontwerpen zijn bedacht en gemaakt door studenten de opleiding Fashion Design van Firda, onder leiding van ontwerper Theodorus Johannes Adriaans en museumdocent Geja Broers.
Meer Bisschop
Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus, met uitgebreide aandacht voor de kunstwerken van het echtpaar Bisschop en hun indrukwekkende antiekverzameling, die in 1905 volledig aan de provincie Friesland werd geschonken, inclusief de inrichting van hun beider ateliers. Wie Vriend wordt van het museum, ontvangt het boek als welkomstcadeau. Het boek is ook los verkrijgbaar voor €29,95 in de museumwinkel en webshop van het Fries Museum. In de winkel zijn ook andere mooie Bisschop-souvenirs te vinden. Bij de tentoonstelling organiseert het museum bovendien allerlei activiteiten en er zal een podcast verschijnen die nog dieper ingaat op het leven en werk van Kate Bisschop. Het gehele activiteitenprogramma is binnenkort te vinden op friesmuseum.nl/activiteiten. Ook onderwijsgroepen zijn van harte welkom. Alle programma’s zijn vanaf juli te vinden op friesmuseum.nl/onderwijs. In museumcafé Thús kunnen bezoekers tot slot genieten van een ‘Bisschopje’, een slofje met Friese dúmkes.
Deze tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt door de Gemeente Leeuwarden, het Frysk Blockbuster Fonds, Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting, Prins Bernhard Cultuurfonds op naam van Marten Orges Fonds, Leeuwarder Ondernemers Fonds, Stichting Ritske Boelema Gasthuis, Meindersma-Sybenga Stichting, Stichting Sint Anthony Gasthuis, Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis, Stichting Siebolt Foundation, Boelstra Olivier Stichting en Stichting Gifted Art.
Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de VriendenLoterij, Ir. Abe Bonnema Stichting en de vrienden van het Fries Museum.