vrijheid, vetes, vagevuur

luisterwandelingen

In Friesland, Groningen en Noord-Duitsland zijn nog diverse sporen van de middeleeuwen te vinden. Het steenhuis van Bunderhee, de Schierstins in Veenwouden... Elk met een prachtig verhaal. En die verhalen luister je hier. Tom Tieman maakte voor het museum vier audiowandelingen.

familietentoonstelling

Niet alleen de geschiedenisliefhebber heeft zijn hart kunnen ophalen, Vrijheid, Vetes, Vagevuur was ook bij uitstek geschikt voor een uitje met het hele gezin. Kinderen van 8 tot 12 jaar oud mochten met een schatkaart zelfstandig op ontdekkingstocht door de tentoonstelling. Achter luikjes, in laadjes en op andere 'verborgen' plekken ontdekten ze de verdwenen wereld van de middeleeuwen op hun eigen manier: hoe zwaar is een maliënkolder? Hoe leerden monniken schrijven? En waarom schoor Wybe van Grovestins (Skerne Wiebe) zijn halve hoofd kaal? Aan het eind mochten ze naar huis met een heuse Friese muntfibula.

vormgeving

In de tentoonstelling Vrijheid, Vetes, Vagevuur werd de bezoeker door zes zalen meegenomen naar de volle en late middeleeuwen. Het tentoonstellingsconcept en -ontwerp werden ontwikkeld door Studio Louter en Opera Amsterdam. Ook maakte Ulco Glimmerveen een 3D impressie van het middeleeuwse landschap van het Friese Rinsumageest. Rinsumageest was de thuisbasis van een van de weinige middeleeuwse Friezen die we van gezicht kennen: de jonge edelman Eppo, die zijn gezicht liet afbeelden op zijn grafsteen.

levensgrote katapult

In samenwerking met ROC Friese Poort in Sneek maakte het Fries Museum een nauwgezette reconstructie van een enorme middeleeuwse katapult, een blijde. In de hoek van de eerste grote zaal torende deze boven de bezoekers uit, niet alleen als blikvanger die het verhaal op bijzondere wijze illustreerde, maar om bezoekers de kans te geven om nog dichterbij het verleden te komen. Een dergelijk samenwerkingsproject resulteerde bij de tentoonstelling Wij Vikingen in een levensgroot Vikingschip, naar bouwtekeningen van Deense scheepsarcheologen.

publicatie

Bij de tentoonstelling verscheen een rijk geïllustreerde publicatie, waarin aan de hand van de nieuwste wetenschappelijke inzichten de boeiende wereld van het middeleeuwse Friesland wordt gereconstrueerd. Met bijdragen van: Rolf H. Bremmer Jr, Casper J. van Dijk, Egge Knol, Grytsje Klijnstra, Sonja König, Stefan Krabath, Bert Looper, Anneke B. Mulder-Bakker, Han Nijdam, Jeroen Punt, Antje Sander, Mans Schepers, Theo Spek, Diana Spiekhout en Marvin Wiegand.  
Vrijheid, Vetes, Vagevuur. De middeleeuwen in het Noorden wordt in samenwerking Noordboek | HL Books uitgegeven en kost € 29,95.

middeleeuws bier

Grutte Pier Brouwerij maakte bij de tentoonstelling een bijpassend bier. Het bier wordt niet gebrouwen met hop, maar met gagel/gruit. Gagel was een bestanddeel van ‘de Gruit’ waarmee bier in de middeleeuwen op smaak werd gebracht en dat het tegelijkertijd bitterder en houdbaar maakte. Naast deze middeleeuwse brouwtechniek verwijst het bier ook naar een verhaal uit de tentoonstelling: Skerne Wiebe, waarschijnlijk één van de laatste vrije Friezen met het traditionele geschoren Friese kapsel uit de Middeleeuwen.
Hiermee geeft het museum een gevolg aan de succesvolle samenwerking met Grutte Pier Brouwerij, die in 2019 bijpassend bij de Vikingententoonstelling een bier brouwde. Dit bier werd in 2020 zelfs tot Bier van het Jaar gekroond door de Mitra.

Deze tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds (het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed), Prins Bernard Cultuurfonds, Provincie Fryslân, Wassenbergh-Clarijs-Fontein Stichting, Leeuwarder Ondernemerfonds, Stichting Het Nieuwe Stads Weeshuis en het Old Burger Weeshuis

Het Fries Museum wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân, het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de VriendenLoterij, de Ir. Abe Bonnema Stichting en de Vrienden van het Fries Museum